Geared head statiefkop – Waarom iedere landschapsfotograaf er mee zou moeten werken

Tijdens workshops krijg ik vaak vragen over de statiefkop waar ik mee werk. Het wordt dus nodig tijd daar eens een blog aan te wijden. Maar voordat we beginnen eerst het volgende. Dit is geen test. Ik vergelijk in dit blog twee geared head statiefkoppen (Benro GD3WH en Sunwayfoto GH-PRO) met elkaar om de voordelen van een geared statiefkop met jou te delen. Daarnaast moet ik erbij vermelden dat ik als ambassadeur verbonden ben aan zowel Benro als Sunwayfoto. Ik werk dagelijks met de Sunwayfoto GH-PRO en Benro heeft de GD3WH een aantal dagen aan me uitgeleend voor dit blog.

Wat is een ‘Geared Head’?

Laten we eerst maar eens kijken naar wat een geared head nu eigenlijk is. Het wordt nog wel eens verward met een standaard driewegkop. Dat is niet raar omdat een geared head, net zoals een driewegkop, drie instelbare assen heeft. Een horizontale en verticale tilt as en een pan as. Het verschil zit hem in de manier waarop je de assen kunt verstellen. Bij een driewegkop schroef je de as los, verstel je hem in één vloeiende beweging en schroef je de as weer vast. Bij een geared head kun je de assen op dezelfde manier verstellen. Maar daarnaast kun je ook met drie draaiknoppen de assen heel precies met kleine stappen verzetten. Op een graad nauwkeurig. En dat is precies wat je wilt als landschapsfotograaf.

Sunwayfoto geared head GH-PRO

En waarom geen balhoofd?

Ik begon in 2002 mijn reis in de fotografie als ‘allround’ natuurfotograaf. Ik fotografeerde alles. Van insecten tot dieren, vogels en landschappen. Alles wat kroop, vloog, liep en groeide. En net zoals veel natuurfotografen was het niet meer dan logisch om met een balhoofd te werken. Gemakkelijk in gebruik, snel te verstellen als het nodig is en enorm breed toepasbaar. Klaar, toch? Nou, niet helemaal.

In al zijn eenvoud heeft het balhoofd één groot nadeel voor een landschapsfotograaf: je bedient met 1 knop alle assen tegelijk. Stel je hebt net nauwkeurig je horizontale as waterpas gezet en je wilt toch wat meer voorgrond in je foto meenemen. Om je camera naar voren te tilten is de kans groot dat je horizontale as ook weer uit het lood schiet. Door je balhoofd los te draaien, zet je immers alle assen ‘los’. Kleine, precieze aanpassingen zijn lastig te maken en vergen veel passen en meten. Dat is misschien niet onoverkomelijk en alles went, maar irritant is het wel. En bovendien kan het een stuk beter!

Gemakkelijk en precies

Voor nauwkeurige en kleine aanpassingen is er wat mij betreft dus geen betere statiefkop dan een geared head. Het is kinderlijk eenvoudig om je horizon recht te zetten. En als je dat eenmaal hebt gedaan, kun je met alle gemak naar beneden of naar boven tilten om meer voorgrond of lucht in je compositie mee te nemen. Zonder dat je daarmee je net recht gezette horizon weer moet corrigeren. Als laatste kun je even gemakkelijk je camera naar links of recht pannen. Je kunt dus alle bewegingen los van elkaar maken en zodoende heel nauwkeurig en gemakkelijk je compositie optimaliseren.

Het gemak hiervan ga je pas echt merken als je in landschappen met veel details werkt die een nauwkeurige compositie nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan cityscape foto’s. Kleine aanpassingen zijn daar vaak essentieel. Je wilt net wel dat raam en dat stukje muur meenemen. Of net dat stukje straat aan de onderkant. Maar ook in andere landschappen zul je dezelfde voordelen ervaren. Af en toe gebruik je voor het eerst dingen die je het ‘waarom heb ik dit niet eerder gedaan?’ gevoel geven. En een geared head past zeker in deze categorie. Wat heerlijk om mee te werken! Geen gepriegel meer. Maar heerlijk simpel en nauwkeurig je compositie fine tunen. Ik vind het echt een verademing om mee te werken.

Wel even wennen

Voor veel fotografen die jarenlang met een balhoofd hebben gewerkt zal het werken met een geared head in het begin wel even wennen zijn. Dat gebeurde mij ook toen ik er een aantal jaren geleden voor het eerst mee ging werken. Door je ‘muscle memory’ grijp je geregeld mis. Ook het feit dat je nu van 2 naar 3 bedieningsknoppen gaat zal even wennen zijn. Maar ik merkte al heel snel dat er logica zit in de manier waarop een geared head werkt. En geloof me, als je er eenmaal aan gewend bent, is teruggaan naar een balhoofd geen optie meer.

Geweldig! Dus iedereen aan een geared head?

Nee, zeker niet. Want met al zijn voordelen heeft een geared head één groot nadeel: snelheid en wel het gebrek eraan. Met een geared head kun je niet snel werken. Hij wordt ook met name gebruikt in de landschaps- en architectuurfotografie en in de productfotografie. In situaties dus waar je onderwerp niet beweegt en je geen snelle bewegingen met je camera nodig hebt. Het volgen van bijvoorbeeld een vogel in vlucht is met een geared head simpelweg onmogelijk. Fotografeer jij naast landschappen dus onderwerpen waarbij je snel moet reageren (en je camera positie moet aanpassen) zoals actie- en sportfotografie of dieren, dan is een geared head voor jou niet de beste optie.

Sunwayfoto GH-PRO versus Benro GD3WH geared head

Goed, nu we weten wat een geared head is en wat de voor- en nadelen zijn, is het tijd eens naar deze twee opties te kijken. Waarom deze twee? Ten eerste omdat ik over deze twee echt iets kan zeggen. Ik heb ook met andere geared heads gewerkt, maar te kort om er een goed oordeel over te kunnen geven. Daarnaast omdat beide geared heads relatief klein en licht zijn. Iets wat een groot voordeel is ten opzichte van veel andere geared heads. De Benro versie weegt 675 gram en de Sunwayfoto 789 gram.

Dat maakt ze misschien niet de lichtste statiefkoppen, maar dramatisch is het ook weer niet. En vergeet niet, gewicht betekent stabiliteit en stabiliteit betekent scherpte. Iets wat nog wel eens vergeten wordt in deze tijd waarin camera’s, lenzen en statieven steeds lichter moeten worden. Bovendien zijn ze met hun formaat nog relatief mobiel en niet veel groter dan een fors balhoofd. Dat maakt deze twee opties wat mij betreft ook de beste keus als je als landschapsfotograaf regelmatig op reis gaat.

Vormgeving, afwerking en materialen

Zowel de geared head van Benro als die van Sunwayfoto zijn prima afgewerkt. Beide gebruiken gelukkig het universele Arca Swiss compatible systeem. Toch heeft de GH-Pro van Sunwayfoto een ‘professionelere’ uitstraling. Het materiaal voelt wat robuuster aan en de afwerking is mooier. Dat heeft denk ik ook te maken met de wat zachtere coating op de Benro GD3WH. Het voelt wat meer ‘plastic’ aan. Maar onderhuids is hij even robuust. Als je alles bij elkaar optelt komt de Sunwayfoto toch steviger over met een mooiere afwerking. Dat mag natuurlijk ook wel gezien het prijsverschil.

Het grootste verschil zit hem in de vormgeving van beide geared heads. De Sunwayfoto is wat compacter en heeft van de twee een afmeting die het meest in de buurt komt van de afmeting van een stevig balhoofd. De Benro variant is weliswaar bijna even hoog, maar is qua volume wat groter. Hij heeft wat grotere knoppen en die steken wat meer uit. Het zijn maar kleine verschillen, maar als je zo compact mogelijk op reis wil, bijvoorbeeld als je je statief in je koffer vervoert, dan is de Sunwayfoto de betere keus.

Daarnaast heeft de Sunwayfoto nog een extra functie. Het bovenste gedeelte van de geared head, waar je je camera op bevestigt, kun je ook roteren (pannen). Dit is bijvoorbeeld ideaal als je een panoramafoto wilt maken en je wilt of kunt geen speciale panoramakop gebruiken. Het lijkt een simpele toevoeging, maar het heeft enorme voordelen. Door het draaipunt zo hoog te plaatsen, kun je eenvoudig met alle andere assen je camera 100% waterpas zetten. Iets wat essentieel is voor een goede panoramafoto. Met deze toevoeging hoef je niet meer te priegelen met je statiefpoten en heb je ook geen leveling base meer nodig om alles waterpas te zetten. Simpel maar heel effectief.

Maakt dat de Benro een slechte keus? Nee, zeker niet. Gezien de prijs, krijg je een uitstekende geared head die in basis alles doet wat je van een goede geared head mag verwachten. Bovendien wordt een statiefplaatje voor op je camera bij de Benro standaard meegeleverd. Ik kan niet anders zeggen dan dat we dat ook hadden mogen verwachten bij de Sunwayfoto. Zeker gezien de prijs. Of dat echt een probleem is, valt nog te zien omdat ik hoop dat je als landschapsfotograaf al lang met een l-plate op je camera werkt. Wat mij betreft behoort een l-plate tot de standaard uitrusting van iedere landschapsfotograaf.

Gebruik in het veld

Beide geared heads zijn kinderlijk eenvoudig te bedienen in het veld. Zoals ik al eerder aangaf is het zeer eenvoudig om je compositie haarfijn af te stellen. Met kleine bewegingen aan de draaiknoppen kun je heel nauwkeurig je kadering bepalen. Zijn er dan geen verschillen? Zeker wel! Bij de Benro GD3WH kun je ook het pannen (je camera van links naar rechts en vice versa bewegen) via een draaiknop nauwkeurig instellen. En die functie mis ik bij de Sunwayfoto GH-PRO.

Bij de Sunwayfoto heb je alleen de mogelijkheid om via een knop de as helemaal los te draaien om hem vervolgens te gaan verstellen. Dat is erg jammer want daarmee mis je voor je fijn afstelling één van de drie belangrijkste assen. Ik hoop dat Sunwayfoto dat in de toekomst gaat veranderen want het is echt een gemis in het veld. Bovendien zijn de knoppen op de Sunwayfoto waarmee je de assen helemaal los draait wat aan de kleine kant. Zeker als je grotere handen hebt of met handschoenen aan werkt, zijn ze niet altijd even makkelijk te bedienen. Bij de Benro variant gaat dat een stuk gemakkelijker.

Daartegenover staat weer dat je bij de Benro GD3WH geen extra ‘panorama’ functie hebt. Iets wat voor een landschapsfotograaf echt een waardevolle toevoeging is en in het veld heel gemakkelijk werkt. Bovendien is de Sunwayfoto GH-PRO voor mijn gevoel net even wat nauwkeuriger af te stellen. Het draaien aan de knoppen geeft kleinere bewegingen van de assen dan bij de Benro. Geen enorm verschil, maar genoeg om het op te merken als je beide geared heads vergelijkt.

Conclusie

Ik denk dat je inmiddels wel ervaren hebt hoe enthousiast ik ben over het werken met een geared head. Voor mij is het DE statiefkop voor iedere serieuze landschapsfotograaf. Als je een paar keer met een geared head gewerkt hebt, zullen je andere statiefkoppen waarschijnlijk snel in de kast verdwijnen.

De twee geared heads die ik hier beschreven heb, zijn wat mij betreft uitstekende keuzes. Zeker als het gaat om gebruikersgemak, gewicht en formaten. Beide hebben hun voor- en nadelen maar eigenlijk kun je geen slechte keus maken.

Draagvermogen

Beide hebben voldoende draagvermogen voor een landschapsfotograaf. De Sunwayfoto is met zijn 12kg ruim voorzien en ook met de Benro GD3WH met 6kg draagvermogen heb ik probleemloos kunnen werken met een Canon 5D Mark IV in combinatie met een Canon TS-E 17mm tilt en shift lens of een 70-200mm lens. Een keus tussen beide geared heads zal denk ik met name afhangen van jouw budget en in hoeverre de extra panorama functie op de Sunwayfoto voor jou belangrijk is.