In mei 2014 introduceerde Canon de nieuwe EF 16-35mm f/4 L IS groothoek zoom objectief. Zoals door sommigen gedacht werd is het niet de vervanger voor de op dat moment 11 jaar oude EF 17-40mm F/4 L. Met de EF 16-35mm F/4 L IS heb je nu de keuze uit drie EF groothoek zoom objectieven met een ’L’ label:

De Canon EF:

• 17-40mm F/4 L USM
• 16-35mm F/4 L IS USM
• 16-35mm F/2.8 L USM II

De vraag is natuurlijk niet alleen hoe deze nieuwste telg in het EF assortiment presteert maar ook hoe hij zich verhoudt tot de twee andere EF groothoek zoom objectieven van Canon.

Over deze review

Allereerst wil ik een paar kanttekeningen plaatsen.

Ik schrijf deze review vanuit mijn perspectief als landschapsfotograaf en ik heb het objectief getest met mijn Canon EOS 5D Mark III camera. Fotografeer je andere onderwerpen, gebruik je het objectief op een andere (niet full-frame) camera of op een andere manier dan kunnen jouw ervaringen met dit objectief anders zijn.

Mijn review is geen technische, deze vind je genoeg op het internet. Natuurlijk ga ik het ook hebben over de optische kwaliteit en de bouwkwaliteit van dit objectief. Maar ik ga je niet vermoeien met optische testen, uitgevoerd in laboratoria. In mijn ogen is dit niet relevant omdat deze verschillen tijdens het gebruik onder verschillende lichtsituaties niet of nauwelijks meer waarneembaar zijn.

Ik kan nu ook een heel verhaal gaan vertellen dat ik niet betaald wordt door Canon, een onafhankelijke review schrijf en bla, bla, bla. Maar dat doe ik niet. Waarom? Geen enkele gebruikers review is objectief. Als ik niet tevreden was over Canon materiaal had ik er niet mee gefotografeerd en geen interesse gehad in het schrijven van deze review. Ik lees wel eens reviews van fotografen die een review schrijven nadat ze een objectief zelf aangeschaft hebben….wat denk je dan dat de conclusie wordt…? Waarom schrijf ik deze review dan? Omdat ik denk dat het je kan helpen bij het maken van de juiste keuze.

Nieuw is beter

Daarnaast ben ik van mening dat je een review niet meer moet beschouwen als een test of  bevestiging dat het een goed objectief is. Want laten we eerlijk zijn, die vraag is van tevoren toch al beantwoord? Alle nieuwe EF ’L’ objectieven waar Canon de afgelopen jaren mee gekomen is, waren stuk voor stuk beter dan hun voorgangers. De EF 8-15mm F/4 L fisheye, de EF 16-35mm F/2.8 L II, de EF 24-70mm F/2.8 L II, de EF 70-200mm F/2.8 L IS II, de TS-E 24mm F/3.5 L II Tilt en Shift lens, de 300mm, 400mm, 500mm en 600mm Mark II objectieven etcetera.

Hoewel de nieuwe EF 16-35mm F/4 L IS geen echte voorganger heeft, mag je verwachten dat het op het op dit moment het beste is wat Canon te bieden heeft in dit segment. De technologische vooruitgang op optisch gebied is de laatste jaren dusdanig dat we mogen verwachten van fabrikanten dat iedere nieuw objectief een significante vooruitgang is. Of het nu in optische kwaliteit is of dat het om gebruiksvriendelijke functionaliteiten gaat, of het liefst beide.

Eerste conclusie Canon EF 16-35mm F/4 L IS

Dus dan maar gelijk de conclusie? Ach, waarom ook niet. Is dit objectief ’beter’ dan de overige Canon groothoek zoom objectieven in de ’L’ serie? Ja. Punt. Maar de vraag die de meeste mensen denk ik veel interessanter zullen vinden, is hoe dit objectief zich verhoudt tot de overige groothoek zoom objectieven. Is het verschil in optische kwaliteit voor een landschapsfotograaf groot genoeg om je ’oude’ objectief te vervangen? Bijvoorbeeld je EF17-40mm F/4 L of je EF 16-35mm F/2.8 L Mark I?  Vragen die zeker aan bod zullen komen.

Bouwkwaliteit – wat is goed?

De bouwkwaliteit van de EF 16-35mm F/4 L IS is wat je van een ‚’L’ objectief mag verwachten. Robuust, goed beschermd tegen vocht en stof en zowel de zoom- als de scherpstelring werken vloeiend en voelen goed aan. Het objectief is qua bouw van dezelfde generatie als de EF24-70mm F/2.8 L II. Veel kunststof en weinig staal dus. Ik houd van deze bouwwijze. Het geeft naar mijn mening een wat meer high-tech gevoel aan het objectief. Tegelijkertijd is de bouwkwaliteit dusdanig dat je weet dat het objectief tegen een stootje kan.

Het feit dat dit objectief een filtermaat heeft van 77mm is wat mij betreft niet zo relevant. Heb je verscheidene objectieven met een 77mm filtermaat dan is het een voordeel. Ik heb verschillende objectieven met een filtermaat van 82mm, maar ook objectieven met een filtermaat van 77mm. Dus ik heb ook meerdere adapter ringen voor mijn Benro filterset. Ik denk dat het voor veel potentiële kopers geen echte issue is. Als je al een aanzienlijk bedrag uitgeeft voor een nieuw objectief dan vermoed ik dat er ook nog wel een nieuwe adapter ring of opschroeffilter bij kan, nietwaar?

Bouwkwaliteit – wat kan beter?

Kijkend naar de bouwkwaliteit valt er dus weinig op of aan te merken. Toch is er één punt van kritiek en dat is het kunststof schroefdraad op de voorkant van het objectief. Als ik hier mijn Lee adapter ring op draai voelt alles minder soepel en stevig aan dan op het stalen schroefdraad van mijn EF 16-35mm F/2.8 L II. Hetzelfde ’probleem’ heb ik met mijn EF 24-70mm F/2.8 L II. Ook dit objectief heeft kunststof schroefdraad.

Als je een beschermingsfilter met stalen schroefdraad gebruikt, is dat misschien geen issue. Die laat je er wellicht altijd op zitten. Maar ik gebruik geen beschermings- of UV filters en schroef bijna dagelijks mijn Lee filterset op de lens. Ik vraag me af of het kunststof schroefdraad net zo’n lang leven beschoren is als het stalen schroefdraad op sommige van mijn andere lenzen.

Image Stabilizer op een groothoek objectief – zin of onzin?

Dit is het eerste ’L’ EF groothoek zoom objectief van Canon met een Image Stabilizer (IS). Het hebben van een IS functie is natuurlijk een mooie extra toevoeging. Het betekent dat je bij 16mm nog een scherpe foto uit de hand kunt maken met een sluitertijd van 1 seconde (4-stops IS). De IS technologie van Canon heeft zijn toegevoegde waarde al lang geleden bewezen en veel fotografen vertrouwen hier dagelijks op.

De vraag is wel wat de toegevoegde waarde is van IS bij een groothoek objectief. Voor mij als landschapsfotograaf is deze beperkt. Veel van mijn werk maak ik in omstandigheden waarbij een statief sowieso noodzakelijk is. En in die zeldzame situaties dat ik toch uit de hand moet fotograferen, is er vaak sprake van zoveel licht dat een IS niet echt noodzakelijk is. Bovendien is de praktische effectiviteit van IS bij een groothoek objectief veel kleiner dan bij bijvoorbeeld een 500mm objectief.

IS – staat hij aan of uit?

Maar er zit nog een praktisch aspect aan. Niet echt een nadeel, maar wel iets wat ik in de praktijk ondervonden heb. Je moet je bewust zijn van het aan- of uit zetten van de IS functie. Voordat ik dat uit ga leggen moet ik er bij zeggen dat volgens de specificaties de nieuwste IS technologie kan detecteren of je het objectief wel of niet op een statief gebruikt. Toch zou ik altijd adviseren om de IS functie op statief uit te zetten. Vooral als je zeker weet dat je stabiel staat. Dat betekende voor mij dat ik bij het testen regelmatig de IS functie uit of aan zette. En je raadt het al, dat vergeet je nogal eens.

Ik fotografeerde dus regelmatig vanaf statief met de IS functie aan en bij het uit de hand fotograferen stond de IS functie uit. Ja, ik weet dat het probleem bij mij ligt en niet bij het objectief, maar toch. Bovendien kun je nauwelijks merken dat de IS functie aan of uit staat. Op mijn 500mm objectief kon ik duidelijk zien en horen dat de IS functie aan het werk was maar op de EF 16-35mm F/4 L IS merk je dit niet. Je zou dat als een voordeel kunnen zien, maar ik zou toch graag willen zien dat de IS functie geactiveerd is, bijvoorbeeld door een symbool op de display en in de zoeker en niet alleen met een knop op de lens.

Maar al met al zijn dat details in de marge. Het feit dat dit objectief IS heeft is mooi meegenomen, ook al gebruik je het in de praktijk nauwelijks.

Beeldkwaliteit

Nu hebben we het ergens over. Of de bouwkwaliteit wel of niet goed is, de lens IS heeft of niet, de zoomring stroef is of niet, allemaal leuk en aardig. Is het objectief wel of niet lichtsterk? Leuk, maar voor een landschapsfotograaf niet relevant. Voor ons is er maar één ding belangrijk en dat is de beste beeldkwaliteit. Ons leven speelt zich af tussen de F/8 en F/16. Wij willen weinig vertekening, griezelig veel details, scherpte die pijn doet aan je ogen, dat de kwaliteit in de hoeken net zo goed is als in het centrum en een kleurweergave waar de spetters van af vliegen.

Gelukkig stelt de EF 16-35mm F/4 L IS niet teleur. Ik ga je niet vermoeien met ’pixel-piepen’ en grafieken, maar de look & feel van de foto’s gemaakt met dit objectief komen heel dicht bij of evenaren die van mijn TS-E 24mm F/3.5 L II en EF 24-70mm F/2.8 L II. En die behoren tot de beste objectieven momenteel verkrijgbaar, ongeacht merk.

Een beter compliment kan ik denk ik niet maken. Kijkend naar de bestanden zie ik dezelfde knisperende scherpte en kleurweergave. Nog belangrijker is dat de versie die ik testte ook in de uiterste hoeken dezelfde scherpte liet zien. Dat is voor mij bij het printen op groot formaat cruciaal. Ik heb nog geen gedetailleerde laboratoriumtesten hierover gezien maar het zou me niet verbazen als die dit objectief op hetzelfde niveau beoordelen als de overige recent uitgebrachte en geteste Canon zoom objectieven uit de ’L’ serie.

Vertekening Canon EF 16-35mm F/4 L IS

Natuurlijk heeft ook dit objectief wat last van vertekening en tonvervorming. Dat heeft iedere groothoek zoom objectief. Maar de EF 16-35mm F/4 L IS gaat daar naar mijn idee beter mee om dan de overige Canon groothoek zoom objectieven. Bovendien is dat redelijk eenvoudig te corrigeren in programma’s als Adobe Photoshop Lightroom (lens profielen zijn inmiddels beschikbaar). Voor mij in de dagelijkse praktijk is het niet echt  een issue maar dat was het ook niet het geval met de EF17-40mm F/4 L en de EF 16-35mm F/2.8 L II waar ik mee werk(te).

Of het objectief over het gehele zoombereik even goed presteert, kan ik je niet zeggen. Eerlijk gezegd is dat voor mij ook niet belangrijk. Ik gebruik een groothoek zoom objectief hoofdzakelijk op het bereik tussen de 16mmm en 21mm. Voor alles daarboven gebruik ik het TS-E 24mm F/3.5 L II tilt-shift objectief of de EF 24-70mm F/2.8 L II. Het objectief moet voor mij voornamelijk binnen het 16mm tot 21mm bereik goed presteren en dat doet dit nieuwe objectief van Canon voortreffelijk.

De EF 16-35mm F/4 L IS of de EF 17-40mm F/4 L?

Gebruik je nu een EF 17-40mm F/4 L en vraag je je af of je moet upgraden? Ik zou er niet te lang over nadenken. Doen! De EF 17-40mm F/4 L is weliswaar een uitstekend objectief (inmiddels misschien wel legendarisch), zeker gezien zijn prijs. Met de EF16-35mm F/4 L IS krijg je een objectief met een aanzienlijk betere scherpte, kleurweergave en detaillering. Logisch gezien het feit dat de EF 17-40mm F/4 L inmiddels 11 jaar oud is. Voeg daar de IS als extraatje bij en de keuze is snel gemaakt wat mij betreft.

EF 16-35mm F/4 L IS of de EF 16-35mm F/2.8 L (Mark I)?

Hier geldt hetzelfde voor als bij de EF 17-40mm F/4 L. De technologie staat niet stil en ook bij dit objectief zul je het verschil echt gaan zien. Upgraden dus.

EF 16-35mm F/4 L IS of de EF 16-35mm F/2.8 L II?

Als je op zoek bent naar een Canon groothoek zoom objectief en twijfelt tussen deze twee objectieven, dan geef ik de voorkeur aan de nieuwe EF 16-35mm F/4 L IS. De beeldkwaliteit, zeker in de hoeken, is beter. De IS krijg je er als extraatje bij en hij is lichter, al is het maar een beetje. Heb je al een EF 16-35mm F2.8 L II en vraag je je af of je moet upgraden? Dan wordt het lastiger. De vraag is dan of je de extra beeldkwaliteit ook echt nodig hebt. Hoe groot print je? Worden je foto’s commercieel gebruikt en zo ja, in welk formaat? Of bekijkt men je foto’s hoofdzakelijk op digitale dragers waarbij toch niemand de werkelijke beeldkwaliteit van je foto kan ervaren? Dit zijn vragen die alleen jij kunt beantwoorden.

En de TS-E 17mm F/4 L tilt & shift?

Dit is natuurlijk een totaal ander objectief. Geen zoom objectief en de tilt en shift functie geeft dit objectief unieke eigenschappen. Fotografeer je graag stedelijke landschappen en architectuur? Speel je graag met je scherpte-diepte? Dan is een tilt en shift objectief een erg aantrekkelijke optie. Ik zou dit objectief prima als enig groothoek objectief kunnen gebruiken ondanks dat het kunnen in- of uitzoomen voor de beste compositie soms erg gemakkelijk is. Denk je serieus na over deze lens? Dan heb je waarschijnlijk al een dusdanige ervaring met groothoek objectieven dat je mijn advies niet nodig hebt. Dan weet je donders goed wat je nodig hebt. Maar ik kan het toch niet laten….wow, wat een lens!

En de prijs?

Natuurlijk speelt de prijs bij je keuze ook een belangrijke rol. In mijn ogen is het echter onzinnig om die mee te nemen in de beoordeling. Waarom? Dit is een professioneel objectief, bedoeld voor de professionele fotograaf. Een gebruiksvoorwerp en daarmee een bedrijfsinvestering. Voor ieder ander is het een kwestie van wil je het objectief graag hebben en heb je het geld ervoor? Dat is voor iedereen weer anders. Is het antwoord op beide vragen ja, dan is de prijs meenemen in een beoordeling dus irrelevant. Het objectief kost overigens €1099,00 en dat is denk ik een hele redelijke prijs.

Wat zou ik doen?

Dat is een lastige vraag. Op het eerste gezicht zou ik zonder blikken of blozen deze lens een plek geven in mijn fototas. De betere beeldkwaliteit alleen al is voldoende om de keuze te maken. De EF 16-35mm F/4 L IS is echt een fantastisch objectief.

Maar…ik fotografeer ook veel met het TS-E 17mm F/4 L tilt en shift objectief. Ook dat objectief heeft ook een zeer, zeer goede beeldkwaliteit. De iets wijdere hoek van 16mm ten opzichte van 17mm is overigens een non-issue. Ik ben van mening dat als je op 16mm een goede compositie kunt maken, je dat ook kunt op 17mm of 18mm.

Maar er speelt nog iets anders. Zoals ik eerder al aangaf, gebruik ik mijn EF 16-35mm F/2.8 L II hoofdzakelijk op het bereik tussen de 16mm en 21mm. Nu gaan er al geruime tijd geruchten dat Canon bezig is met het ontwikkelen van een groothoek zoom objectief in het bereik van 12-24mm. Of die er ook gaat komen? My guess is as good as yours…Een soortgelijk objectief zou perfect passen bij mijn wensenlijstje als landschapsfotograaf, ervan uitgaande dat we er een filterset op kunnen gebruiken. Wellicht dat de Photokina 2014 voor verrassingen gaat zorgen….

Conclusie Canon EF 16-35mm F/4 L IS

Mijn conclusie moge duidelijk zijn. Canon heeft met de EF 16-35mm F/4 L IS wat mij betreft een objectief op de markt gezet die qua beeldkwaliteit kan wedijveren met lenzen als de EF 24-70mm F/2.8 L II, de EF 70-200mm F/2.8 L II en de TS-E 24mm F/3.5 L II.

Met name de scherpte in de hoeken is opvallend goed en dat is precies het punt waar veel andere groothoek zoom objectieven mee door het ijs zakken. Chapeau Canon! De IS functie is weliswaar voor een landschapsfotograaf minder van toepassing maar mooi meegenomen en het werkt uitstekend. De bouwkwaliteit is wat je kunt verwachten van een objectief uit de ’L’ serie. Al met al dus een objectief waar je op kunt vertrouwen.

Valt er dan niets op dit objectief aan te merken? Zeker wel. Ik had graag gezien dat het schroefdraad voor op het objectief van staal was. Ook zou ik graag in de zoeker willen kunnen aflezen dat de IS functie geactiveerd is of niet. Dat is meer een algemene IS ’wens’ dan iets wat specifiek voor dit objectief geldt.

Luxe

En dus hebben we nu drie groothoek zoom objectieven uit de ’L’ serie waaruit we kunnen kiezen. Wat een luxe.

• De EF 17-40mm F/4 lens voor de fotograaf met een klein budget maar die toch een ’L’ objectief en bijbehorende kwaliteit wil hebben.
• De nieuwe EF 16-35mm F/4 L IS voor de fotograaf die de nieuwste technologie, beste beeldkwaliteit en IS nodig heeft maar niet per se de lichtsterkte van F/2.8.
• Dan blijft de EF 16-35mm F/2.8 L II over…tja . Voor wie is dit objectief nog interessant? Als je echt niet zonder de F/2.8 kunt? Voor welke landschapsfotograaf is dat het geval? Begrijp me niet verkeerd, de EF 16-35mm F/2.8 L II is een uitstekend objectief. Maar als ik nu moest kiezen? Ik wist het wel… en dan neem ik de IS op de koop toe.

Met dank aan Canon Nederland voor het in bruikleen geven van dit objectief.

Vind je dit artikel interessant? Deel het dan!